Onder- en bovengrens bij subsidies

Subsidies zijn een belangrijk beleidsinstrument van overheden en andere subsidieverstrekkers om strategische doelen te bereiken, zoals verduurzaming, innovatie of arbeidsparticipatie. Binnen vrijwel iedere subsidieregeling wordt gewerkt met financiële grenzen: een ondergrens en/of een bovengrens. Deze grenzen bepalen respectievelijk het minimale en maximale subsidiebedrag dat kan worden toegekend. In dit artikel lichten we toe wat deze grenzen inhouden, waarom ze worden gehanteerd en wat de praktische gevolgen zijn voor u als subsidieaanvrager.

De ondergrens (ook wel drempelbedrag genoemd) is het minimum aan subsidiabele kosten waarvoor u subsidie kunt aanvragen. In veel gevallen geldt: als uw project of investering daaronder blijft, komt u niet in aanmerking voor subsidie. Soms wordt de ondergrens niet expliciet als subsidiebedrag benoemd, maar volgt deze uit een combinatie van voorwaarden, zoals een minimaal aantal deelnemers, minimale looptijd of minimale projectomvang.

Voorbeeld:

Een regeling voor innovatieve mkb-projecten kan als voorwaarde stellen dat de totale subsidiabele kosten minimaal €50.000 moeten bedragen, waarbij 40% subsidie wordt verstrekt. In dat geval is de minimale subsidie feitelijk €20.000. Ligt uw project daaronder, dan komt u niet in aanmerking.

Waarom hanteren subsidieverstrekkers een ondergrens?

Efficiëntie in uitvoeringskosten
Voor subsidieverstrekkers, zoals het RVO of Europese instellingen, is het behandelen van een subsidieaanvraag relatief kostbaar. Voor zeer kleine projecten wegen de beoordelingskosten vaak niet op tegen de maatschappelijke of economische opbrengsten van het project.
Beoogde impact
Subsidies worden vaak ingezet om structurele of substantiële verandering teweeg te brengen. Door een ondergrens te hanteren, wordt voorkomen dat middelen versnipperen over projecten met een te geringe impact of schaalgrootte.
Selectie op ambitie
De ondergrens werkt impliciet als filter: alleen partijen die bereid zijn om een zekere inspanning te leveren (in tijd, geld of menskracht), komen in aanmerking. Dat sluit aan bij de wens om ambitieuze of schaalbare projecten te ondersteunen.

De bovengrens is het maximale subsidiebedrag dat aan een project of aanvrager kan worden toegekend. De bovengrens kan op verschillende manieren worden vastgesteld:

Een vast maximum per aanvrager of per project, zoals “maximaal €200.000 subsidie per jaar”.
Een percentage van de subsidiabele kosten, bijvoorbeeld 50%, met daarbovenop een absoluut maximum (“maximaal €50.000 bij een subsidiepercentage van 40%”).
Een plafond op programmaniveau, bijvoorbeeld: “Het totale beschikbare budget is €10 miljoen. Indien er te veel aanvragen zijn, wordt het budget verdeeld.”

Voorbeeld:

Een regeling voor energie-investeringen in het mkb biedt maximaal 30% subsidie op de investering, met een maximum van €125.000 per onderneming. Wie een project uitvoert van €1 miljoen, ontvangt dus géén €300.000 (30%), maar maximaal €125.000.

Waarom wordt een bovengrens gehanteerd?

Beheersing van het subsidieplafond
Door een cap op het subsidiebedrag te zetten, voorkomen subsidieverstrekkers dat één of enkele grote partijen het volledige budget opsouperen. Zo blijft er ruimte voor een bredere spreiding van middelen.
Bevordering van efficiëntie
Een bovengrens prikkelt aanvragers om kritisch te kijken naar hun begroting en de subsidiabele onderdelen van hun project. Het voorkomt overdimensionering en bevordert kosteneffectiviteit.
Gelijkheid tussen aanvragers
In veel regelingen wordt gestreefd naar een evenwichtige spreiding van middelen over regio’s, sectoren of organisatietypen. Een harde bovengrens draagt daaraan bij.

De aanwezigheid van onder- en bovengrenzen heeft belangrijke gevolgen voor de manier waarop u uw subsidieaanvraag moet voorbereiden:

Strategische afweging van projectomvang

U zult moeten nagaan of uw project voldoende substantie heeft om boven de ondergrens uit te komen. Een kleine pilot of een voorbereidende studie komt vaak niet in aanmerking. Omgekeerd geldt: als uw project zeer omvangrijk is, moet u erop rekenen dat u (slechts) een deel gesubsidieerd krijgt.

Slimme opbouw van uw begroting

Het is verstandig om uw begroting modulair op te bouwen, zodat u kunt schuiven met onderdelen en tijdvakken. Daarmee kunt u bijvoorbeeld precies binnen de gewenste bandbreedte van een regeling blijven.

Kans op afwijzing bij onderschrijding

Let erop dat veel regelingen geen ruimte laten voor een gedeeltelijke honorering onder de ondergrens. Bij twijfel is het verstandig om vooraf contact op te nemen met de subsidieverstrekker of een quick scan uit te laten voeren.

Bij sommige subsidieregelingen wordt niet gewerkt met een vaste onder- of bovengrens, maar met een tenderprocedure. Dat betekent dat alle aanvragen worden beoordeeld en gerangschikt op kwaliteit. Alleen de best beoordeelde projecten ontvangen subsidie, tot het budget is uitgeput. In deze gevallen is het minder relevant of u zich precies aan een onder- of bovengrens houdt, zolang de kwaliteit van uw project hoog genoeg is.

Toch blijft het ook in tenders van belang om te weten waar de feitelijke gemiddelde bijdrage per project op uitkomt. Wie ver boven het gebruikelijke aanvraagbedrag gaat zitten, loopt het risico als ‘oneconomisch’ of ‘inefficiënt’ beoordeeld te worden.

Bij Europese subsidies, zoals Horizon Europe of het Europees Sociaal Fonds (ESF), worden vaak hogere bovengrenzen gehanteerd dan bij nationale of regionale regelingen. Dit sluit aan bij het internationale karakter en de grotere schaal van Europese projecten. Tegelijkertijd kennen Europese programma’s vaak strengere administratieve voorwaarden.

Bij nationale regelingen, zoals die van het RVO of provincies, ziet men vaker een strak begrensde bandbreedte, mede vanwege de beheersbaarheid en het beperkte budget.

Onder- en bovengrens bij subsidies